وجیهه تقی‌زاد/

«به صرف عصرانه» ماحصل تلاش‌ها و تمرینات نویسندگان نوقلم در نشست‌های «عصرانه داستان‌نویسان رضوی‌» با محوریت امام رضا(ع) و فرهنگ رضوی‌ است که شوق فراگیری مضامین رضوی آنان را بر آن داشته تا با خلق آثاری ادبی در قالب داستان، سیره رضوی را در جامعه اشاعه دهند.

نشست‌های «عصرانه داستان‌نویسان رضوی» در ذیل عنوان ثابت سلسله نشست‌های تبلیغی-ترویجی به‌نشر از دی ماه ۹۶ به صورت مستمر با دبیری علمی سعید تشکری، نویسنده نام‌آشنای کشور که تاکنون آثار بسیاری در حوزه رضوی به رشته تحریر درآورده است برگزار می‌شود. به‌نشر (انتشارات آستان قدس رضوی) با برگزاری این جلسات تلاش دارد با تشویق نویسندگان نوقلم و اتصال نویسندگان برجسته داستان‌نویسی رضوی و همراهی پیشکسوتان این حوزه، به آثار فاخری دست یابد. در قالب این برنامه، هر هفته سه‌شنبه، جمعی از نویسندگان پیشکسوت و نوقلمان گرد هم جمع شده و داستان‌های رضوی را در شهر امام رضا(ع) خوانش می‌کنند و به نقد می‌گذارند که تاکنون جمعی افزون بر 40 نویسنده نوقلم و پیشکسوت با این عصرانه همراه شده‌اند و این محفل ادبی 64 ایستگاه را پشت سر گذاشته است.

روایت 22 داستان رضوی در کتاب به صرف عصرانه

پس از گذشت 60 جلسه از «عصرانه داستان‌نویسان رضوی»، ماحصل تمرینات نویسندگان نوقلم به بار نشست و با نظارت سعید تشکری جلد اول کتاب «به صرف عصرانه» شامل 22 داستان برگزیده از نویسندگان عصرانه داستان‌نویسی رضوی با محوریت فرهنگ رضوی توسط به‌نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) منتشر شد. «گرسنه»، «یک جفت کیشکیلک»، «یعقوب‌علی و عذرا»، «خورشید روی نردبان»، «گوش‌بُر»، «آقای هنکار»، «هاتی بِرو»، «خارج قسمت زندگی»، «غریو»، «تیسیچا آفرین»، «فقط هشت قِران»، «انیس»، «بهانه»، «صخره»، «پرتره عشق»، «ساغر»، «محمدرضا»، «رها»، «حرف‌های مگو»، «مرا به خانه‌ام ببر»، «حرکت» و «پیراهن دعبل» عناوین داستان‌های این کتاب را تشکیل می‌دهند که توسط جواد نعیمی، مونا بدیعی جوان، بتول پادام‌، فرزانه توابکی‌، رضا خوشه‌بست، کوروش تشکری، مریم رمضانی‌، ام‌البنین ماهر، طیبه سیدی، مریم فخریان، زهره جعفرزاده، نوید ظریف کریمی و فاطمه کنعانی نوشته شده است‌. برای آشنایی بیشتر با این اثر و محافل ادبی عصرانه داستان‌نویسان رضوی با سعید تشکری همراه شدیم.

وی اظهار کرد: بسیار خرسندم که تلاش‌های جمعی از نویسندگان در عصرانه داستان‌نویسان رضوی در روزهای پایانی سال ۹۷ با کوشش به‌نشر به خروجی رسید. تشکری با بیان اینکه اکنون با انتشار این اثر به خوان اول رسیده‌ایم، تصریح کرد: داستان‌های برگزیده «به صرف عصرانه» با دقت و نظم محصول ادبیات رضوی هستند که با خون دل خوردن و عاشقانه نوشتن جمعی از نویسندگان به بار نشسته است. نویسندگانی که در ابتدای راه نویسندگی قدم می‌گذارند در ابتدا محکوم به فراموشی‌اند و سال‌ها طول می‌کشد تا یک نویسنده در جامعه شناخته شود ولی با حمایت به‌نشر ‌(انتشارات آستان قدس رضوی) جمع‌های دوستانه نویسندگان نوقلم به نتیجه رسید و در قالب یک کتاب منتشر شد اگر حمایت به‌نشر از نویسندگان نبود، شاید این نویسندگان باید راه طولانی‌تری را می‌پیمودند تا اولین آثارشان شناخته شود.

ضرورت پرداختن به موضوعات جدید رضوی

کتاب «به صرف عصرانه» دربردارنده 22 داستان از 13 نویسنده است. فرزانه توابکی، یکی از نویسندگان رضوی است که در این کتاب دو داستان با عنوان «آقای هنکار» و «هاتی برو» از او چاپ شده است. این هنرمند با بیان اینکه حدود دو سال است در حوزه داستان‌نویسی مشغول فعالیت است، افزود: حدود یک سال است در جلسات عصرانه داستان‌نویسان رضوی شرکت می‌کنم. در این جلسات برخلاف سایر دوره‌های آموزش داستان‌نویسی‌، ابتدا داستان توسط نویسنده آن خوانده می‌شود و در حین خواندن داستان نکات آموزشی توسط استاد سعید تشکری ارائه می‌شود. در این جلسات علاوه بر خوانش داستان‌های امام رضایی آثاری با موضوعات دیگر نیز خوانده می‌شود که این امر به نویسنده کمک می‌کند تنها در رابطه با یک موضوع داستان ننویسد. خوانش داستان‌های متفاوت با شیوه‌های نگارش مختلف ذهن نویسنده را باز کرده و کمک می‌کند آثار خلق شده در این کلاس‌های آموزشی دچار تشابه و تکرار نشوند. در داستان‌های رضوی باید سعی شود تنها به مقوله کرامات امام رضا(ع) و معجزات ایشان پرداخته نشود بلکه همواره نویسندگان باید سعی کنند موضوعات تازه و بدیعی در باب امام رضا(ع) بنویسند. مریم رمضانی یکی دیگر از نویسندگان رضوی است که از وی سه داستان «انیس»، «بهانه» و «صخره» در کتاب «به صرف عصرانه » چاپ شده است. وی درباره برگزاری «نشست‌های داستان‌نویسان رضوی» گفت: از اوایل سال 1396 شروع به داستان‌نویسی با موضوعات مختلف کردم و با آغاز کلاس‌های عصرانه داستان‌نویسان رضوی به نگارش داستان‌های رضوی رو آوردم. وی با بیان اهمیت نگارش داستان‌های رضوی افزود: برای خلق آثاری متناسب با سیره رضوی باید از تقدس‌گرایی و شعارزدگی پرهیز شود و نویسنده سعی داشته باشد با دقت در موضوع اثر و پرداخت درست، داستان را باورپذیر کند.

نقد و بررسی کتاب «به صرف عصرانه»

همزمان با دهه کرامت رضوی، عصر 16 تیرماه با حضور جمعی از نویسندگان و منتقدان ادبی، نخستین اثر «عصرانه داستان‌نویسان رضوی‌» در قدیمی‌ترین پاتوق کتاب و کتابخوان‌های مشهد، فروشگاه مرکزی کتاب و محصولات فرهنگی به‌نشر به نقد گذاشته شد. در ابتدای این جلسه، علیرضا مهرداد، داستان‌نویس برجسته گفت: با توجه به اینکه تولیت آستان قدس رضوی بارها در سخنان خود اشاره کرده است آستان قدس رضوی باید مرکز صدور علم، ادبیات و داستان در کشور باشد، این اتفاق مبارکی است که آثاری با نام امام رضا(ع) به صورت داستانی چاپ می‌شود و شروع چاپ آثار رضوی این نوید را می‌دهد که اگر اراده و توجه خاصی به این آثار صورت گیرد روند چاپ این آثار ارزشمند ادامه خواهد داشت. مهرداد با اشاره به اینکه از مجموعه «به صرف عصرانه» شمیم امام رضا(ع) استشمام می‌شود، افزود: در داستان‌های این کتاب تشابه و اشتراک دیده نمی‌شود و این بدان معناست که نویسندگان مجموعه به ظرافت‌های نویسندگی توجه دارند و از حیث داستان‌نویسی باتجربه هستند. مهرداد در ادامه افزود: سعید تشکری آثار بسیاری با موضوع امام رضا(ع) نوشته و در رمان‌هایش مشهدگردی می‌کند. ادبیات شهری در آثار او مبرهن است و خیلی از داستان‌های این کتاب به تبعیت از استاد سعید تشکری دارای این ویژگی هستند.